با استناد به ماده ۲۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم، گزارش کامل رسیدگی که مبنای صدور برگ تشخیص است را از اداره امور مالیاتی مربوطه استعلام کنید به حکم قانون، اداره امور مالیاتی موظف است اطلاعات رو در اختیار مؤدی قرار دهد.
گزارش رسیدگی را به دقت بررسی کنید
نحوه رسیدگی را با مقررات ق م م آیین نامه‌های اجرایی، بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، رای شورای عالی مالیاتی و رای دیوان عدالت اداری مقایسه و اگر مغایرتی بود فهرست کنید.
لایحه دفاعیه را با مغایرت‌های نحوه رسیدگی اداره امور مالیاتی با قوانین مقررات مراجع مذکور در فوق تنظیم کنید فقط به قوانین استناد کنید
اگر به قانون تسلط ندارید، ریسک نکنید، از مشاوران حرفه ای کمک بگیرید
وقتی یکی از نمایندگان ماده ۲۴۴ در جلسه رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی حضور ندارد:
دفاعیات را کتباً مطرح کنید. (فارغ از حضور و یا غیبت نمایندگان، همواره لایحه دفاعیه را در دفتر هیأتها ثبت و رسید دریافت کنید)
مراتب عدم حضور نماینده غایب را کتباً در صورتجلسه رسیدگی اعلام و به استناد تبصره ۱ ماده ۲۴۴ عدم رسمیت جلسه اعلام و خواستار تجدید دعوت شوید.
اگر نماینده غایب، نماینده اتاق بازرگانی است، مراتب را به همراه تصویر صورتجلسه رسیدگی به اتاق بازرگانی اعلام و ارسال کنید
اغلب مودیان مالیاتی به این نکته واقف‌اند که در مواقعی که به نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات اعتراض داشته باشند، می‌توانند با طرح اعتراض پرونده را جهت رسیدگی به هیات‌هایی ارجاع کنند که قانون مالیاتهای مستتقیم تحت عنوان ” هیات‌های حل اختلاف مالیاتی ” پیش بینی نموده است . وظیفه این هیات‌ها به زبان ساده، حل اختلاف مالیاتی بین مودیان و سازمان امور مالیاتی است.
هیات موضوع بند ۳ قانون مالیاتهای مستقیم
احتمالا، اگر در زمره افرادی باشید که به قانون مالیاتهای مستقیم اشراف دارند، از طرح موضوع فوق در مطلبی با عنوان کلی ” هیات های حل اختلاف مالیاتی ” تعجب کرده‌اید، هدف ما نیز همین است که در همین جا عنوان کنیم که هیات‌های موضوع بند ۳ قانون مالیاتهای مستقیم به هیچ وجه در طبقه‌بندی هیات‌های حل اختلاف مالیاتی قرار ندارند. وظیفه‌ای که قانون برای هیات‌های مزبور تعیین کرده است، تایید یا رد دلایلی است که ادارات امور مالیاتی در توجیه ” غیر قابل رسیدگی بودن ” یا ” رد دفاتر ” مودی اقامه نمایند. اعضا این هیات متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی است . دقت کنید که تشکل‌هایی نظیر اتاق بازرگانی در این هیات‌ها نماینده‌ای ندارند .
در این رابطه تکالیف قانونی متقابل ” اداره امور مالیاتی ” ، ” مودی ” و ” هیات موضوع بند ۳ ماده ۹۷ ” به صراحت در متن بند مزبور بیان گردیده است :
بند ۳ ماده ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم :
درصورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود که در این صورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتبا به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیأتی متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله گردد. مودی می‌تواند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ با مراجعه به هیأت مزبور نسبت به رفع اشکال رسیدگی و ادای توضیح کتبی در مورد نحوه رعایت موازین قانونی و آئین نامه حسب مورد اقدام نماید و در هر حال هیأت مکلف است ظرف ده روز پس از انقضای یک ماه فوق نظر خود را با توجیهات و دلایل لازم و کافی به اداره امور مالیاتی اعلام نماید تا براساس آن اقدام گردد. نظر هیأت با اکثریت مناط اعتبار است و نظر عضوی که در اقلیت قرار گیرد باید در صورت جلسه درج گردد. در مواردی که هیأت نظر اداره امور مالیاتی را در مورد غیرقابل رسیدگی بودن دفاتر مودی مردود اعلام می کند باید مراتب را به دادستانی انتظامی مالیاتی نیز اعلام نماید .
لازم به توضیح است که ماده ۹۷ ، به موجب بند ۲۲ ” قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴″، به طور کلی دستخوش تغییر شده، به این ترتیب که قرار است با برقراری نظام جامع مالیاتی، در سراسر کشور، دفاتر مودیان به طور کلی مورد رسیدگی قرار گیرد. با این وجود از آنجا که مطابق تبصره ماده ۹۷ اصلاحی اخیر، در آن دسته از ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به طور کامل به اجرا در نیامده باشد، مواد ۹۷ و ۹۸( موضوع تشخیص علی الراس ) و سایر مواد مرتبط ( ۱۵۲و ۱۵۳ و ۱۵۴و ۲۷۱) مصوب سال ۱۳۸۰ کماکان مجری خواهد بود. توصیه می شود مفاد مواد قانونی یاد شده، همچنان توسط مودیان و عوامل مالی و مالیاتی آنان مورد توجه قرار گیرد.
هیات های حل اختلاف مالیاتی
به موجب ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم :
مادة ۲۴۴ ـ مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی جز درمواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش‌بینی شده، هیأت حل اختلافات مالیاتی است. هر هیأت حل اختلاف مالیاتی از سه نفر به شرح زیر تشکیل خواهد شد:
۱ ـ یک نفر نمایندة سازمان امور مالیاتی کشور.
۲ ـ یک نفر قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته. در صورتی که قاضی بازنشسته واجد شرایطی در شهرستانها یا مراکز استانها وجود نداشته باشد بنا به درخواست سازمان امور مالیاتی کشور، رئیس قوه قضائیه یک نفر قاضی شاغل را برای عضویت هیأت معرفی خواهد نمود.
۳ ـ یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های صنفی یا شورای اسلامی شهر به انتخاب مؤدی در صورتی که برگ تشخیص مالیات ابلاغ قانونی شده باشد و یا همزمان با تسلیم اعتراض به برگ تشخیص در مهلت قانونی مؤدی انتخاب خود را اعلام ننماید سازمان امور مالیاتی با توجه به نوع فعالیت مؤدی یا موضوع مالیات مورد رسیدگی از بین نمایندگان مزبور یک نفر را انتخاب خواهد کرد.
تبصرة ۱ ـ جلسات هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی با حضور سه نفر رسمی است و رأی هیأت‌های مزبور با اکثریت آرا قطعی ولازم الاجرا است، ولی نظر اقلیت باید در متن رأی قید گردد.
تبصرة ۲ ـ ادارة امور هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی و مسئولیت تشکیل جلسات هیأتها به عهدة سازمان امور مالیاتی‌کشور میباشد و حق احمة اعضا هیأت‌های حل اختلاف براساس آیین نامه‌ای که بنا به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی خواهد رسید از محل اعتباری که به همین منظور در بودجه سازمان مذکور پیش بینی میشود قابل پرداخت خواهد بود.
همچنین به موجب ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم :
مادة ۲۱۶ ـ مرجع رسیدگی به شکایات ناشی از اقدامات اجرایی راجع به مطالبات دولت از اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی‌که طبق مقررات اجرایی مالیاتها قابل مطالبه و وصول میباشد هیأت حل اختلاف مالیاتی خواهد بود. به شکایات مزبور به فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و رأی صادر خواهد شد. رأی صادره قطعی و لازم‌الاجراء است.
تبصرة ۱ ـ در مورد مالیاتهای مستقیم در صورتی که شکایت حاکی از این باشد که وصول مالیات قبل از قطعیت، به موقع اجرا گذارده شده است هرگاه هیأت حل اختلاف مالیاتی شکایت را وارد دانست ضمن صدور رأی به بطلان اجرائیه حسب مورد قرار رسیدگی و اقدام لازم صادر یا نسبت به درآمد مشمول مالیات مؤدی رسیدگی و رأی صادر خواهد کرد. رأی صادره از هیأت حل اختلاف قطعی است.
تبصرة ۲ ـ در مورد مالیاتهای غیرمستقیم هرگاه شکایت اجرایی از این جهت باشد که مطالبة مالیات قانونی نیست مرجع رسیدگی به این شکایت نیز هیأت حل اختلاف مالیاتی خواهد بود و رأی هیأت مزبور در این باره قطعی و لازم‌الاجراء است.
مفاد این تبصره شامل جرایم قاچاق اموال موضوع عایدات دولت و بهای مال قاچاق از بین رفته و نیز آن دسته از مالیات های غیرمستقیم که طبق مقررات مخصوص به خود در مراجع خاص باید حل و فصل شود نخواهد بود.
انتخاب نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴
با عنایت به بند ۳ ماده ۲۴۴ ، مودی در انتخاب ” نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران ” و یا هریک از تشکل های دیگر مذکور در قانون مختار است ، مشروط بر اینکه در متن اعتراض این انتخاب را به صراحت اعلام نماید ، در غیر اینصورت سازمان امور مالیاتی در انتخاب نماینده از میان تشکل های مذکور در بند ۳ ماده ۲۴۴ با توجه به نوع فعالیت مودی مخیر خواهد بود .
در نتیجه در صورتیکه مودیان انتخاب خود را به صراحت در متن اعتراض خود قید ننمایند ، نمی توانند انتظار داشته باشند که نماینده تشکل مطلوب آنها قطعا در جلسه هیات حاضر شود .
آیا انتخاب نماینده به معنای انتخاب شخص خاص مورد نظر مودی است ؟
در مواردی ، مودیانی که به امور مالیاتی اتاق تهران مراجعه می نمایند ، انتظار دارند نماینده اتاق بازرگانی که قرار است در هیات شرکت کند ، جهت مذاکرات و هماهنگی ، قبلا به مودیان مزبور معرفی شود .
امور مالیاتی اتاق تهران به دلایل ذیل از بر آوردن این قبیل انتظارات معذور است :
اولا : به موجب تبصره ۲ ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم ، اداره امور هیات های حل اختلاف مالیاتی و مسئولیت تشکیل جلسات با سازمان امور مالیاتی است . بر اساس روال جاری سازمان امور مالیاتی ، توزیع پرونده ها و بر گزاری جلسات در صبح روز تاریخ تشکیل جلسات انجام می پذیرد . لذا هیچیک از نمایندگان بند های ۳ گانه ماده ۲۴۴، تا تاریخ تشکیل جلسه از محتوای پرونده هایی که به آنان ارجاع خواهد شد مطلع نیستند . با این حال هریک از تمایندگان از تاریخ ارجاع پرونده به هیات حل اختلاف، قانونا از امکان استفاده از زمان کافی برای صدور رای برخوردار بوده و مم به صدور رای در همان تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی نخواهند بود .
ثانیا : به موجب بخشنامه شماره ۵۴۲۴/۱۳۸۱-۲۱۱ مورخ ۸/۴/۱۳۸۳ با موضوع ” چگونگی انتخاب نماینده توسط مودی موضوع بند ۳ ماده ۲۴۴ ” :
بخشنامه شماره ۵۴۲۴/۱۳۸۱-۲۱۱ مورخ ۸/۴/۱۳۸۳
چون به نظر میرسد در اجرای بند ۳ ماده ۲۴۴ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۶۶ و اصلاحیه‌های بعدی آن در خصوص حق انتخاب نماینده توسط مودی ابهاماتی وجود دارد ، لذا بمنظور رفع ابهام و با اتخاذ ملاک از قسمت اخیر همان بند وماًیادآورمی‌شود:
انتخاب نماینده توسط مودی به مفهوم انتخاب شخص خاص مورد نظر مودی نبوده ، بلکه مراد از این حق ، انتخاب یکی از مراجع مقرر در بند مذکور برای شرکت نماینده آن مرجع در هیات حل اختلاف مالیاتی می باشد .
در این رابطه شکایتی نیز مبنی بر درخواست ابطال بخشنامه مذکور در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح گردیده ، که هیات مزبور طی دادنامه ۸۳/۶۶۷ مورخ ۲۱/۱۱/۱۳۸۶ شکایت مزبور را مردود دانسته است .
آیا نماینده اتاق بازرگانی وکیل مدافع مودی است ؟
نماینده اتاق بازرگانی و یا هریک از نمایندگان بند ۳ ماده ۲۴۴ وکیل مدافع مودی نیستند . وظایف این نمایندگان صیانت از حقوق قانونی متقابل مودیان و سازمان امور مالیاتی است .
نمایندگان مزبور، برای این در هیات ها حضور دارند که نگاه هیات حل اختلاف به ” قانون ” یک سویه و با تفسیر به رای به نفع سازمان امور مالیاتی صورت نگیرد .
مودیان محترم به این مثال نقض توجه نمایند که در هیچ مرجعی که امر خطیر قضاوت را بر عهده داشته باشد، دادستان و وکیل مدافع حق صدور رای ندارند و تنها قاضی است که با توجه به کیفر خواست دادستان و دفاعیات وکیل مدافع و بر اساس اجتهاد خود به صدور رای مبادرت می نماید .
در هیات های حل اختلاف مالیاتی، هر سه داوران، اعم از نمایندگان بند های ۱ و ۲ و ۳ ماده ۲۴۴ ، نقشی مشابه و برابر با قاضی را ایفا می کنند و هریک مجاز به صدور رای مستقل هستند، رای نهایی بر اساس نظر اکثریت داوران یاد شده اعتبار می یابد .
مسئولیت حقوقی نمایندگان بند ۳ ماده ۲۴۴
تاکید دیگری بر تفاوت جایگاه حقوقی نمایندگان بند ۳ ماده ۲۴۴ و وکلای مدافع دعاوی حقوقی :
ماده ۲۶۹ قانون مالیات های مستقیم :
تخلف قضات اعضای هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی در انجام تکالیفی که به موجب قوانین و مقررات مالیاتی به عهدة هیأت‌های حل اختلاف گذارده شده است با اعلام دادستانی انتظامی مالیاتی در دادسرای انتظامی قضات مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. در مورد قضات بازنشسته و نیز نمایندگان موضوع بند (۳) ماده (۲۴۴) این قانون به تخلف آنان با اعلام دادستانی انتظامی در محاکم دادگستری رسیدگی و به مجازات متناسب محکوم خواهند شد.
چه کسی می تواند نقشی مشابه وکیل مدافع را هیات های حل اختلاف مالیاتی ایفا نماید ؟
توصیه می شود برای این منظور از مشاورین مالیاتی آگاه و کار آزموده مدد بگیرید، این مشاورین با اتکا به قوانین و بخشنامه‌ها و آراء مالیاتی قادرند، دفاعیه مستند و مستدل تنظیم و با حضورو مذاکرات دفاعی در جلسه رسیدگی، ضریب موفقیت مودیان را در هیات ها افزایش دهند. فراموش نکنید که مشاورین مزبور تنها در صورت داشتن وکالتنامه رسمی معتبر مجاز به حضور در جلسه هیات ها می باشند .
چگونه دفاعیه مالیاتی تنظیم کنیم ؟
با استناد به ماده ۲۳۷ قانون مالیات های مستقیم، گزارش کامل رسیدگی که مبنای صدور برگ تشخیص است را از اداره امور مالیاتی مربوطه استعلام نمایید. به حکم قانون، اداره امور مالیاتی موظف است اطلاعات مزبور را در اختیار مودی قرار دهد.
گزارش رسیدگی یاد شده را به دقت بررسی کنید.
نحوه رسیدگی را با مقررات قانون مالیاتهای مستقیم، آیین نامه‌های اجرایی، بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، آرا شورای عالی مالیاتی و آرا دیوان عدالت اداری مقایسه و مغایرت های احتمالی را فهرست کنید .
لایحه دفاعیه خود با تصریح مغایرت های نحوه رسیدگی اداره امور مالیاتی با قوانین مقررات مراجع مذکور در فوق تنظیم نمایید. تنها به قوانین استناد کنید و از تطویل بی مورد کلام خودداری کنید .
در صورتی که به قانون اشراف ندارید، خطر نکنید، از مشاوران حرفه ای کمک بخواهید .
وقتی یکی از نمایندگان ماده ۲۴۴ در جلسه رسیدگی هیا ت حل اختلاف مالیاتی حضور ندارد :
دفاعیات خود را کتبا مطرح کنید . ( فارغ از حضور و یا غیبت نمایندگان، همواره لایحه دفاعیه را در دفتر هیات ها ثبت و رسید دریافت نمایید )
مراتب عدم حضور تماینده غایب را کتبا در صورتجلسه رسیدگی ذکر و به استناد تبصره ۱ ماده ۲۴۴ موکدا عدم رسمیت جلسه را اعلام و خواستار تجدید دعوت شوید .
در صورتیکه نماینده غایب، نماینده اتاق بازرگانی است، مراتب را به همراه تصویر صورتجلسه رسیدگی به اتاق تهران اعلام و ارسال نمایید .
اتاق تهران چه مسئولیتی در رابطه با نمایندگان بند ۳ ماده ۲۴۴ خود عهده دار است ؟
در موارد ی که غیبت نماینده اتاق تهران به استناد صورت جلسه رسیدگی، به شرحی که ذکر آن رفت اثبات گردد، اتاق تهران قطعا به همکاری خود با نماینده مزبور پایان خواهد داد. توجه داشته باشید که صرف اظهارات شفاهی مودیان در این رابطه ملاک عمل نخواهد بود.
در مواردی که در نتیجه اعتراض مودی و رسیدگی امور مالیاتی اتاق تهران، اثبات شود که نماینده اتاق نسبت به صیانت از ” حقوق قانونی ” مودیان در هنگام صدور رای، مرتکب اهمال شده است. اتاق تهران به واسطه مسئولیت قانونی خود نسبت به قطع همکاری با نماینده مزبور اقدام خواهد نمود.
درباره این سایت